19 sierpnia 2012 godzina:17.50(Czytań: 2390)
:: Skarby Podkarpackie po raz 33 ::
Drugi tegoroczny numer mo?na nazwa? historycznym. Bynajmniej nie z powodu jakie? rocznicy, ani okr?g?ej liczby wydanego periodyku. Po prostu zawarta w nim tematyka bliska zapewne b?dzie mi?o?nikom Klio – greckiej muzy historii.
Bo artyku?ów po?wi?conym dziejom naszego regionu w numerze bezliku. Dla wielu osób zwrot „Brama Przemyska” mo?e wydawa? si? li tylko poetyck? przeno?ni?, a autorzy Marcin Duma i Grzegorz Pozna?ski prezentuj? dok?adnie i to w uj?ciu blisko tysi?cletnim to geograficzno-historyczne poj?cie. Do historii zapomnianych nale?y niestety zaliczy? fakt posiadania w polskich zbiorach – Tarnowskich na zamku w Dzikowie czyli Tarnobrzegu - do 1910 r. jednego z najwybitniejszych obrazów Rembrandta, zatytu?owanego „Polski Je?dziec” lub „Lisowczyk”, a obecnie przechowywanego w Frick Collection w Nowym Jorku. Za odchodz?cy w niepami?? nale?y uzna? jeden z najciekawszych epizodów meblarstwa polskiego w XVIII i XIX w. – produkcj? mebli kolbuszowskich. Krótko o nich samych, ale z prezentacj? ?wietnych przyk?adów z podkarpackich muzeów: ?a?cuta, Rzeszowa, Jaros?awia i Sanoka, pisze Jerzy Holc. O konfederacji ?a?cuckiej, od której rozpocz??o si? wyzwalanie Rzeczpospolitej z jarzma potopu szwedzkiego, ma?o kto ju? pami?ta, chyba nawet w samym ?a?cucie, poza mieszaj?cym w tym mie?cie autorem tekstu – Arkadiuszem Bednarczykiem. A w dniach 18-29 stycznia 1656 r. go?ci?y w zamkowych komnatach najwa?niejsze w pa?stwie osobisto?ci, ??cznie z królem, hetmanami, rotmistrzami i dostojnikami ko?cielnymi.
Kolonizacja józefi?ska to trwaj?ca przez dziesi?ciolecia akacja – sterowana przez w?adze austriackie – zasiedlania generalnie terenów Puszczy Sandomierskiej. Jej losy przypomina tekst historyka Tomasza Filozofa, pokazuj?c 46 wsi za?o?onych przez osadników na obszarze obecnego Podkarpacia. I na koniec kapitalny tekst Jerzego Holca pokazuj?cy epizody z dziejów polsko-w?giersko-s?owackiego Pogranicza. Za dwa lata rocznica 100-lecia wybuchu I wojny ?wiatowej. St?d te? i coraz cz?stsza obecno?? tematów z tym okresem zwi?zanych. W tym numerze opowie?? Bart?omieja Gazdy o losach nekropolii wojennej w Tuszymie i skutecznych pracach zwi?zanych z jej ratowaniem.
Przywracamy tak?e pami??, dzi?ki artyku?om Ingi Kunysz, o niezachowanych, drewnianych ko?cio?ach z okolic Krosna (Bóbrka i Kombornia) i Jas?a (Ko?aczyce, Osobnica, Skalnik). A czasami wystarczy tylko ruszy? szpadlem, aby odszuka? ciekawe artefakty, jak to mia?o miejsce przy pracach archeologicznych przeprowadzonych na pasie budowy autostrady. Grób „ksi?cia” ze Szczytnej ko?o Jaros?awia to niezwykle intersuj?cy tekst skre?lony r?k? Jakuba Czopka.
Nie zapomnimy o zasobach podkarpackich muzeów, czego najlepszym dowodem jest tekst Barbary Adamskiej o przechowywanym w Muzeum Okr?gowym w Rzeszowie obrazie Faun z winogronami, autorstwa Salwatora Rosy. Prawdopodobnie jest on m?odzie?czym autoportretem tego znanego malarza w?oskiego doby baroku. Mamy na Podkarpaciu tak?e prywatne muzea i to klasy ponadregionalnej, czego najlepszym dowodem jest tej samej autorki tekst o Muzeum Kultury Szlacheckiej w Kopytowej k. Krosna. Odtworzony z pietyzmem dwór, pe?ni?cy jeszcze nie tak dawno funkcj? tak?e obory, wype?niaj? niezwykle cenne dzie?a sztuki, ch?tnie udost?pniane zwiedzaj?cym przez prywatnego w?a?ciciela Andrzeja Ko?dera.
Warto si? tak?e wybra? do Majdanu Królewskiego, aby us?ysze? ciekaw? histori? (napisan? przez Tomasza Filozofa) o wsi, która kiedy? by?a miastem, a tak?e o jej niezwyk?ej perle – rokokowej ?wi?tyni ?w. Bart?omieja. Albo podjecha? do Mielca, aby zobaczy? ju? ponad stuletni?, Sal? Królewsk?, z wizerunkami królów i ksi???t polskich.
Bezp?atne „Skarby Podkarpackie” wydawane s? od ponad pi?ciu lat. Bogata szata graficzna oraz wysoki poziom edytorski mo?liwe s? dzi?ki wykorzystaniu ?rodków pochodz?cym z ró?nych programów unijnych. Od pocz?tku ukazywania si? wydawnictwa jego celem jest promowanie dziedzictwa kulturowego, historii i zabytków obszaru Podkarpacia. Numery „Skarbów Podkarpackich” docieraj? do blisko 200 prenumeratorów instytucjonalnych w kraju i zagranic?. Wszystkie 33 numery dost?pne s? w plikach PDF na stronie internetowej www.skarbypodkarpackie.pl.
Drukowany numer „Skarby Podkarpackie” dost?pny jest w siedzibie Stowarzyszenia „Pro Carpathia” przy ul. Ga??zowskiego 6/317 w Rzeszowie.
Numer ukaza? si? dzi?ki projektowi „Produkty tradycyjne szans? na rozwój” wspó?finansowanemu przez Uni? Europejsk? z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz bud?etu pa?stwa za po?rednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Wspó?pracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika S?owacka 2007 – 2013.
Wydrukuj tekst
