Nakładem Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz Fundacji PAN Parks, ukazało się nowe wydawnictwo promujące strategię zrównoważonej ochrony przyrody oraz rozwoju turystyki w Wysokich Bieszczadach. Nosząca tytuł „PAN Parks Magazyn” publikacja zawiera szereg materiałów przybliżających strategie fundacji PAN Parks dotyczące nowoczesnych, często nowatorskich sposobów na ożywienie gałęzi gospodarki, jaką jest turystyka na obszarach, gdzie nierzadko dochodziło do konfliktów pomiędzy mieszkańcami i lokalnymi władzami na tle ochrony dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego.
Mówi dyrektor Bieszczadzkiego Parku Narodowego Jan Komornicki:
Ochrona przyrody w parkach narodowych prawie zawsze jest narażona na konflikt pomiędzy osobami odpowiedzialnymi za ochronę unikalnych wartości a organizatorami szeroko pojętego, turystycznego udostępniania obszarów chronionych. Unikalna w pojęciu europejskim dzika przyroda Bieszczadów ozdobiona jest siecią ludzkich osiedli zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz obszaru chronionego. Choć zaludnienie wynosi tu 4-5 osób/km2, to jednak zainteresowanie turystyczne sprawia, że okresowo przebywają na tym terenie dziesiątki tysięcy ludzi przybyłych niekiedy z daleka, natomiast stali mieszkańcy – co zrozumiałe – są zainteresowani podejmowaniem działalności gospodarczej obsługującej turystów.
I tu może pojawić się sprzeczność interesów i konflikt, któremu można i należy zapobiec poprzez uzgodnienia społeczne i dialog wszystkich zainteresowanych. Stawianie barier i murów odgradzających dziką przyrodę od żądnych poznawania jej walorów ludzi nie jest najlepszym i najtrwalszym sposobem ochrony. Skutecznym i trwałym sposobem jest szeroki konsensus – umowa społeczna chroniąca zarówno interes przyrody jak też pozwalająca na zrównoważony rozwój turystyczny obszarów przylegających do parku narodowego.
Taki właśnie skuteczny i mądry sposób postępowania proponuje Fundacja PAN Parks, która wyróżniła Bieszczadzki Park Narodowy swoim prestiżowym certyfikatem w 2002 roku.
Wypracowywany od ponad dwóch lat konsensus będzie uwieńczeniem podjętego jeszcze przed 2002 rokiem trudu. Uświadomi on wszystkim partnerom społecznym Parku Narodowego, że tylko jego niezagrożone istnienie stwarza szanse i perspektywy dla sektora turystycznego w Wysokich Bieszczadach. Pod warunkiem jednak, że rozwój jaki nastąpi będzie jednocześnie gwarantował ochronę unikalnych wartości przyrodniczych. Jest to idea i metoda warta stosowania na innych obszarach, nawet nie objętych formalnym patronatem Fundacji PAN Parks.
Grzegorz Sitko – jeden z autorów publikacji, pracownik BdPN i koordynator sieci PAN Parks w Bieszczadach:
To wydawnictwo skierowane przede wszystkim do tych, którzy chcą dowiedzieć się czegoś więcej o nowej strategii ochrony przyrody BdPN, które staramy się promować również na obszarach sąsiadujących z parkiem, a które mają ogromne znaczenie dla całego regionu. Opracowywana i stale rozwijana w oparciu o konsultacje z wieloma podmiotami w regionie Strategia Zrównoważonej Turystyki (STDS) spotyka się z bardzo pozytywnym przyjęciem zarówno mieszkańców regionu jak i pracownikami administracji publicznej. To sygnał, ze wreszcie udaje się osiągnąć kompromis w wielu spornych dotąd kwestiach dotyczących ochrony środowiska naturalnego w Bieszczadach. To zupełnie nowe, parkowe wydawnictwo nie tylko z powodu tematyki. Sposób prezentacji informacji bez zbędnych opisów, mówiąc potocznie – „lania wody” i zbyt fachowej, niezrozumiałej dla przeciętnych czytelników terminologii to – mamy nadzieję – nowy wyznacznik jeśli chodzi o bieszczadzkie wydawnictwa. Czas na ich specjalizację i podział na publikacje fachowe, skierowane do naukowców, pasjonatów lub studentów oraz te powszechnie dostępne, zrozumiałe dla przeciętnego turysty – miłośnika Bieszczadów.
Stanisław Strzyżewski z serwisu www.bieszczady.pl odpowiedzialny za skład elektroniczny wydawnictwa:
Opracowanie polskiej wersji magazynu w oparciu o udzieloną, holenderską licencję to było duże wyzwanie i dla mnie osobiście – swego rodzaju wyróżnienie. Przy jej opracowaniu zależało mi przede wszystkim na utrzymaniu profesjonalnego wyglądu publikacji i zgrabnej prezentacji tekstów. To bardzo trudne, zwłaszcza gdy objętościowo polskie tłumaczenia tekstów są o 1/3 dłuższe od angielskich oryginałów ze względu na specyfikę języka polskiego. Wydawnictwo cechuje przestrzeń nie przeładowana elementami graficznymi, a czytelnik skupi zapewne uwagę na pięknych zdjęciach, ilustrujących zwięzłą i zrozumiałą treść magazynu.
„PAN Parks Magazyn”, jak przystało na trendy obowiązujące publikacje związane z ochroną przyrody na świecie, został wydany na wysokiej jakości, ekologicznym papierze. Znajdują się w nim nie tylko informacje o strategii zrównoważonego rozwoju Bieszczadów, lecz również przedruki tekstów z wydawnictw fundacji PAN Parks o podobnych działaniach na obszarach parków narodowych i innych, chronionych obszarów w Europie, m.in. parku Fulufjället w Szwecji, fińskiego parku Oulanka, parku narodowego Retezat w Rumunii i innych. Wydawcy mają nadzieję, że magazyn stanie się cyklicznym wydawnictwem BdPN i będzie ukazywał się jako półrocznik podsumowujący działalność parku oraz zawierający informacje turystyczno-przyrodnicze.
Elektroniczną wersję magazynu można pobrać w formacie PDF bezpłatnie z Internetu pod adresem:
Informacje na temat Fundacji PAN Parks (w języku angielskim):