W Dukli pozostałości po mieszkańcach wyznania mojżeszowego znalazły swoich opiekunów. W sierpniu br. grupa studentów pochodzenia żydowskiego wykonała karczowanie drzew w otoczeniu synagogi i na kirkucie. Młodzież z Polski, zrzeszona w Polskiej Unii Studentów Żydowskich, przybyła z Łodzi, Warszawy, Poznania, Wałbrzycha i Szczecina. Dołączyło do nich 8 studentów z Anglii. Co roku wybierają oni kilka cmentarzy do uporządkowania. W tym roku wybrali Duklę.
Polska Unia Studentów Żydowskich (zał. w 1991 r), przyjęła za cel integrowanie młodzieży narodowości żydowskiej. W tym celu organizuje spotkania i obozy, podczas których młodzież ratuje dziedzictwo kulturowe, także poznaje tradycję i kulturę swoich przodków.
W Dukli po Żydach ocalały ruiny synagogi i 2 cmentarze. Stoją mury świątyni, portal wejściowy, bima i aron ha-kadesz (wnęka ołtarzowa do przechowywania Tory). Na nowszym kirkucie jest ok. 160 macew. Na starszym, XIX wiecznym, macewy są poniszczone i był on bardzo zaniedbany.
– Organizacja studentów pochodzenia żydowskiego zamierza zdobyć środki na wykonanie dachu synagogi, a Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Dukielszczyzny – na jej ogrodzenie. Dukla otrzymała ostatnio grant z Unii Europejskiej na poprawę wizualizacji miasta. W ramach tego projektu powstanie m.in. tablica informacyjna przy synagodze – mówi Krystyna Boczar – Różewicz zajmująca się promocją w Urzędzie Miasta i Gminy Dukla.
Żydzi przybyli do Dukli na przełomie XVI-XVII w. Na początku XIX w. stanowili ponad połowę mieszkańców miasta. Pod koniec XIX w gmina żydowska liczyła ponad 2 tys. osób, miała rabina, trzy synagogi i cmentarz, a Żydzi stanowili ponad 80 proc. ogółu mieszkańców. W okresie międzywojennym działały w Dukli Stowarzyszenie Rękodzielników Żydowskich Jad Charuzim oraz Związek Kredytowy, Stowarzyszenie Kupieckie i Oddział Związku Żydowskich Towarzystw Spółdzielczych. Ostatnim rabinem dukielskim był Pinchas Hirszprung, po II wojnie światowej główny rabin Montrealu.
W październiku 1939 r. władze okupacyjne nakazały Żydom opuszczenie miasta i przeniesienie się do sowieckiej strefy za San. Ci, którzy pozostali pracowali w kamieniołomie. W lipcu 1942 r. Niemcy zebrali Żydów na dziedzińcu pałacowym i podzielili na trzy grupy. Pierwszą wywieźli do Krosna, a stąd do obozu zagłady w Bełżcu. Drugą (ok. 100 osób, głownie inteligencję żydowską) rozstrzelali na stoku góry Błudna koło Barwinka. Do trzeciej grupy wybrali silnych mężczyzn, których zatrudnili na budowie drogi i w kamieniołomie w Lipowicy.
kam: Super Nowości z dnia 29_09_2005