Kochajmy historyczne ogrody, W czwartek (12 marca br.) o godz. 19.20 na antenie TVP Rzeszów ukazał się premierowy pokaz 36-minutowego filmu „Podkarpackie parki i ogrody”. Wykonany został przez regionalny ośrodek TVP Rzeszów, na zlecenie Stowarzyszenia „Pro Carpathia”, a dzięki dotacji ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie
– Historyczne ogrody i parki otaczające dwory, pałace oraz zamki na Podkarpaciu są niezwykłym, choć niestety niedocenionym bogactwem przyrodniczym naszego regionu. Powinny być więc chronione na równi z parkami narodowymi czy rezerwatami. Można mieć nadzieję że dzięki wysiłkom osób zaangażowanych w ratowanie podkarpackich ogrodów staną się one jednym z ważniejszych elementów promujących region – mówi Krzysztof Staszewski, prezes Stowarzyszenia Pro Carpathia realizującego od roku projekt „Zielone Podkarpacie”, promujący walory przyrodnicze naszego regionu, a także zamawiający.
Oprócz wartości przyrodniczych ogrody i parki są niezwykle istotne jako dziedzictwo kulturowe. Polski dwór i ogród to ważny element ojczystej historii, a w czasach zaborów ostoja tradycji i patriotyzmu. Badania przeprowadzone przez profesora Jerzego Pióreckiego z Arboretum w Bolestraszycach wykazały, że na terenie województwa podkarpackiego istnieją ślady aż ponad 700 założeń ogrodowo-parkowych. Kiedyś można je było zobaczyć w niemal każdej miejscowości. Według rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w województwie do dzisiaj przetrwało ich… 365.
Wiele dworów i pałaców wraz z otaczającymi je ogrodami i parkami po II wojnie światowej, zwłaszcza podczas kolektywizacji, uległo dewastacji i nieodwracalnemu zniszczeniu. Opuszczone siedziby ziemiańskie, pozbawione właścicieli i opiekunów, popadały szybko w ruinę. Więcej szczęścia miały te, którym przeznaczono rolę szkoły czy domu pomocy społecznej. Niestety większość zachowanych dworów niszczeje.
– Niektóre parki i ogrody przetrwały w stanie praktycznie niezmienionym, w innych zatarte zostały historyczne założenia. W wielu miejscach mimo daleko idących zmian możliwe jest dość dokładne odtworzenie dawnych układów urbanistycznych i krajobrazów – opowiada autor filmu, Jacek Szarek z telewizji regionalnej TVP Rzeszów. – W czasie realizacji filmu odwiedziliśmy z ekipą podkarpackie zamki, pałace i dwory przywracane do dawnej świetność. Odnawiane są kolejne budowle wraz z otaczającymi je parkami. Na właścicielach tych obiektów spoczywa wielka odpowiedzialność. To od nich zależy czy zachowany zostanie dawny układ historycznych ogrodów.
W filmie pokazano historię powstawania parków i ogrodów na Podkarpaciu oraz przypomniano ludzi, którzy je tworzyli. Można zobaczyć jak te założenia wyglądały przed wiekami i jak prezentują się obecnie. Przedstawione zostały zarówno wielkie i słynne parki otaczające najbardziej znane rezydencje magnackie np. w Łańcucie, Baranowie Sandomierskim czy Krasiczynie, jak i te mniejsze, nie mniej cenne ogrody rozsiane po całym regionie.
– Co ważne piękno dawnych założeń przestrzennych podkarpackich ogrodów parków zostało wydobyte dzięki możliwościom technicznym zastosowanym przy produkcji filmu, m.in. poprzez użycie tzw. kranów kamerowych – zachęca do udziału w projekcji Jacek Szarek.