Początkiem sierpnia na terenie Nadleśnictwa Stuposiany i Bircza rozpoczęto realizację projektu badawczo-wdrożeniowego „Ochrona stanowisk granicznika
płucnika (Lobaria pulmonaria) w Lasach Państwowych” firmowanego przez Uniwersytet Wrocławski. Projekt polega na wyszukiwaniu miejsc występowania bardzo rzadkiego porostu granicznika płucnika na terenach leśnych, celem poddania ich skutecznej ochronie. Lustrację terenową prowadzi Andrzej Ryś, specjalista ds. ochrony przyrody i ekosystemów leśnych z RDLP w Olsztynie. W ciągu tygodniowej lustracji wytypowanych drzewostanów oznaczył on cenny porost na 9 drzewach w Nadleśnictwie Bircza i na 1 drzewie w Nadleśnictwie Stuposiany. Porost występuje zazwyczaj na drzewach liściastych w obrębie ich prześwietlonych koron. Wymaga sporej ilości światła.
Andrzej Ryś, leśnik-przyrodnik: Porosty to bardzo wrażliwe organizmy. Największym zagrożeniem dla nich są zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, tlenkami azotu i gazami. Granicznik płucnik jest największym krajowym makroporostem sklasyfikowanym w „Czerwonej księdze porostów Polski” w kategorii „E”, jako zagrożony wymarciem, jeśli czynnik powodujący wymieranie nie ustanie.. Spadek zanieczyszczeń powietrza w ostatnich latach poprawił nieco sytuację porostów, ale dla zatrzymania wymierania konieczna jest ochrona aktywna. W tym celu tworzone będą stanowiska ochronne tego gatunku. Drzewo z plechą porostu jest oznaczane i zostaje w lesie do naturalnej śmierci, zaś wokół niego tworzy się strefę ochronną, w której określa się odrębne zasady postępowania gospodarczego.
Porost granicznik płucnik występował niegdyś licznie na obszarze kraju. W medycynie ludowej był używany do leczenia chorób płuc (stąd drugi człon łacińskiej nazwy pulmonaria) a także do barwienia skór. Wyciąg z niego był
cennym dodatkiem smakowym do piwa. Jego plecha zawiera kwas norstiktowy, stiktowy i geroforowy. W sierpniu prowadzone będą prace poszukiwawcze granicznika płucnika na terenie Beskidu Niskiego. Projekt przewiduje poszukiwania na terenie 60 nadleśnictw w Polsce, z tego aż 12 z Regionalnej
Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Właśnie tu na Podkarpaciu znajdują się potencjalne środowiska występowania tego unikalnego porostu.
W Polsce oznaczono dotąd ponad 1600 gatunków porostów. Ponad 200 z nich podlega ochronie gatunkowej, zaś 4 gatunki (w tym granicznik płucnik i 3
gatunki brodaczki: kępkowa, kędzierzawa i zwyczajna), jako skrajnie zagrożone wyginięciem przewidziane są do ochrony strefowej. Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem o ochronie dziko występujących grzybów z dnia 9 lipca br. wokół miejsc ich występowania należy tworzyć strefy ochronne o promieniu 100 metrów.
tekst Edward Marszełek